KÜLTÜRÜMÜZÜN BİR BAŞKA İNCİSİ; GAZELLER

Şanlıurfa müzik gelenegi içerisinde "Gazel" in  ayrı bir yeri ve ehemmiyeti vardır.  Divan edebiyatının en çok kullanılan nazım şekli olan Gazel,  şiir olarak  anlaşılması güç ve  belli bir seviyede bilgiyi gerektirmesine rağmen  *Urfalı  musikişinaslar* şiir olarak ezberlemiş, anlamlarını ögrenmiş ve musikinin sihirli nağmeleriyle Gazelleleri  birleştirerek musiki meclislerinde icra etmektedirler.

Şanlıurfa müzik meclislerinde makam gelenegine göre müzik icra edilirken, söylenen makama göre, cemaate bulunan en usta kişi tarafından  gazel okunur.  Gazele başlamadan önce mevcut sazlardan biri  giriş taksimi yapar, Gazelhan da  sesinin  ve ustalığının bütün maharetlerini kullanarak gazeli bütün katlarıyla (mertebleriyle) okur.  *Urfa'da Gazel söylemek  özellik isteyen  bir icra şeklidir.* Gazeli söyleyen gazelin sözlerini, sözlerin manasını bilmesi gerekirayrıca ses aralığının çok geniş olması ve sesini kullanmasını çok iyi bilmelidir.

Damburacı Derviş, Hacı Nuri Hafız, Mukim Tahir, Kel Hamza, Karaköprülü İsmail, Bakır Yutsever, Tenekeci Mahmut, Kazancı Bedih, Fazoyun oğlu Mustafa, Bozeyin oğlu Halil Hafız, Ahmet Hafız, Şıh İs İshakoglu,  Mustafa Şahin, Mehmet Özbek, Terzi Abdullah Parmaksız,  Şevki Hafız, Cülhe Hafız, Akif  Hoca, Kambur Abbas, Kör Cevher,  Bedirhan Kırmızı'yı  Urfalı Gazelhanlardan birkaçı olarak sayabiliriz.

Urfalı gazelhanlar, Urfalı şairlerin gazelleri yanında Kudusi, Fuzuli, Ziya Paşa, Şair Eşref ve Yaşar Nezihe hanım gibi Urfalı olmayan şairlerin gazellerini de okumaktadırlar.

Aşağıya aktardığımız, Şair Abdi'nin o meşhur gazelidir. Merhum Kazancı Bedih bir çok gazel gibi bunu da ustalıkla icra etmiştir.

Günümüz Türkçesiyle izah etmek gerekirse;

Ey dilber senin güzelliğin görülmemiş bir ay mıdır,
ey can yakan güzel, huri misin, yoksa insan mısın?

Genç (sevgilim) iniltilerimi gör ve halime acı,
gözlerimden akan gözyaşı mıdır, ciğerimin kam mıdır?

Gözlerin nergis, yanağın gül müdür?
Dudağın kudret kadehi midir, süt müdür, şeker midir?

Seni gördükçe sanki hayatım tazelenir,
bu cihanın ve bu canımın sen olmadıkça bir zerre değeri var mıdır?

Ey gönül süsleyen işveli güzel, senin güzellik bahçende öten 
ABDİ midir, nağme söyleyen bülbül müdür, seherde çalınan saz mıdır?

Ruhları şâd olsun...